Nederlands ondernemersvertrouwen daalt, terwijl ESG-positie juist versterkt
Het Nederlandse ondernemersvertrouwen daalt in het derde kwartaal van 2025, blijkt uit het Global Business Optimism Insights Q3 rapport van Altares Dun & Bradstreet, waarin het ondernemerssentiment in 32 landen wereldwijd werd onderzocht. Internationale handelsspanningen, hoge financieringskosten en geopolitieke onzekerheid zetten bedrijven onder druk. Toch zijn er duidelijke lichtpunten: voornamelijk middelgrote bedrijven in Nederland laten veerkracht zien en presteren beter op ESG-gebied.
“Wereldwijde instabiliteit en strengere regelgeving zetten druk op het Nederlandse bedrijfsleven. Toch zien we dat veel bedrijven hierop anticiperen met strategische keuzes, zoals risicospreiding en duurzame inkoop,” zegt Joris Peeters, Chief Data Scientist & Strategic Consultant bij Altares Dun & Bradstreet.
Financieel vertrouwen en investeringen onder druk
In Europa heerst uitgesproken pessimisme onder bedrijven, met forse dalingen in Frankrijk, Duitsland en Spanje. In deze landen wegen zorgen over inflatie, geopolitiek en toeleveringsketens zwaar. Nederland laat in het derde kwartaal van 2025 een lichte daling in het algemene zakelijke optimisme zien, maar blijft relatief stabiel vergeleken met veel andere Europese economieën. De combinatie van hoge financieringskosten, terughoudende banken en druk op winstmarges zorgt ervoor dat ook Nederlandse bedrijven voorzichtiger zijn geworden met investeringen. Het Verenigd Koninkrijk (+0,1%) vormt een uitzondering, mede te danken aan het Economisch Welvaartsakkoord met de Verenigde Staten, dat gerichte handelsvoordelen oplevert voor sectoren als de auto-industrie en luchtvaart.
Bijna de helft van de bedrijven wereldwijd geeft aan geen langetermijnfinanciering aan te trekken in Q3. Ook in Nederland worden investeringen uitgesteld vanwege onduidelijkheid over handelsbeleid, regelgeving en geopolitieke ontwikkelingen. Tegelijk verschuift de focus richting de binnenlandse en bredere Europese markt. De EU wordt gezien als belangrijkste groeialternatief buiten de Verenigde Staten en China.
ESG-positie verbetert aanzienlijk
Ondanks het bredere klimaat van voorzichtigheid is in Nederland wereldwijd één van de sterkste stijgingen in ESG-prestaties te zien (+23,1%); alleen Turkije doet het beter met +24,2%. In een kwartaal waarin veel geavanceerde economieën hun ESG-prestaties zagen terugvallen, zoals Duitsland (-12,1%) en Rusland (-13,1%), laat Nederland zien dat versnellen onder toenemende regelgeving wél mogelijk is. Vooral middelgrote bedrijven tonen ambitie en profiteren van hun wendbaarheid.
Grote ondernemingen stonden onder druk door de komst van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die veel extra rapportageverplichtingen met zich meebrengt. De Europese Unie heeft echter recent haar koers aangepast. Mede onder invloed van geopolitieke ontwikkelingen en de terughoudende houding van de Amerikaanse regering-Trump ten aanzien van duurzaamheidsbeleid, is de aanvankelijk strakke implementatie van de CSRD uitgesteld en deels afgezwakt. Dit biedt bedrijven tijdelijk ademruimte, maar de toekomst zal moeten uitwijzen wanneer, en in welke mate, de CSRD weer prominent op de agenda zal komen voor uitwerking en implementatie.
Nederland als stabiele uitzondering in Europa
Ondanks economische tegenwind positioneert Nederland zich als een relatief stabiele en veerkrachtige economie binnen Europa. Waar in veel landen het ondernemersvertrouwen fors onder druk staat, weten Nederlandse bedrijven economische onzekerheden juist te benutten voor structurele versterking. De combinatie van toenemend ESG-optimisme, strategische risicospreiding en een focus op binnenlandse en Europese markten maakt dat Nederland vooroploopt in structurele weerbaarheid.
Peeters licht toe: “Ondanks wereldwijde onzekerheden laat Nederland zich in Q3 2025 relatief veerkrachtig zien. Onze economie leunt minder op zwaar getroffen industrieën zoals metaal en automotive en profiteert juist van sterke sectoren als hightech, met ASML als koploper, en logistiek via de haven van Rotterdam. Deze structureel sterke sectoren dragen bij aan het gematigd optimisme onder Nederlandse bedrijven.”
