Ingenieurs brengen beweging in de stikstofimpasse

Woningbouw, onderhoud van infrastructuur, de energietransitie. Veel projecten liggen stil. De gevolgen van de stikstofimpasse zijn merkbaar in de volle breedte van de samenleving. Terwijl politiek Den Haag worstelt met discussies over stikstof, staan ingenieurs niet stil. Slimme inzichten gebaseerd op data en feiten helpen beleidsmakers en publiek-private opdrachtgevers om betere beslissingen te nemen. Zo kan vooruitgang geboekt worden, en liggen bouwprojecten niet onnodig lang stil. Koninklijke NLingenieurs roept beleidsmakers op om vaart te maken met een structurele en samenhangende aanpak. ‘Het is lastig, maar wij zien wat er wél kan.’

Carla Moonen, voorzitter van Koninklijke NLingenieurs, licht toe: ‘Bij onze ingenieursbureaus werken experts op het gebied van stikstof. Vanuit dit netwerk hanteren we een structurele, samenhangende aanpak, die zorgt voor snellere vergunningverlening, vlottere beoordeling van projecten en kortere aanlegtrajecten. Deze kennis en expertise van ingenieurs is nodig om Nederland van het slot te halen. Dat dit mogelijk is, laten we nu al zien in projecten’. 

Versnelling van vergunningprocedures

Sinds het vervallen van de bouwvrijstelling in 2021 moet bij elk bouwproject worden onderzocht wat de impact van stikstof is op kwetsbare natuur. Dit kost tijd, geld en capaciteit. Ingenieurs hebben daarom tools en rekenmethodes ontwikkeld, die zorgen voor meer standaardisatie in de beoordeling van projecten. Een voorbeeld hiervan is de standaard depositieberekening die berekeningen versnelt en administratieve lasten vermindert, zodat projecten sneller van start kunnen gaan. Door data beter te benutten en analyses te uniformeren, wordt het vergunningstraject professioneler en voorspelbaarder.

Betere voorspelling van stikstofuitstoot

Puttend uit de ervaringen van een groot aantal woningbouwprojecten uit het recent verleden is een goed beeld ontstaan van de stikstofuitstoot die hierbij vrijkomt. Deze data zijn gebundeld en bewerkt tot een uniforme set kengetallen die gebruikt wordt om de stikstofuitstoot van woningbouwprojecten in te schatten. De sloop van oude bebouwing, en de benodigde aanleg van infrastructuur kan hierin worden meegenomen. De uitstoot van mobiele werktuigen, bouwtransport en vaartuigen daalt daarbij de afgelopen jaren gestaag, mede dankzij innovaties in de sector, en ingenieurs verwerken deze meest recente inzichten in hun modellen. Daarnaast voeren zij metingen uit op projectlocaties om de gemodelleerde waarden te toetsen aan de werkelijkheid, wat de betrouwbaarheid van emissiemodellen verder verhoogt en opdrachtgevers meer zekerheid geeft. Zo ontstaat vroegtijdig inzicht in de impact, nog voordat de eerste paal de grond in gaat.

Snellere ecologische beoordeling 

Niet alleen de uitstoot telt, het gaat vooral om de gevolgen voor de natuur. Ecologische onderzoeken zijn echter tijdsintensief. Ingenieurs hebben een AI-gedreven tool ontwikkeld die op basis van berekeningen een overzicht geeft van wat een project betekent voor de natuur in een bepaald gebied.
Deze tool maakt het mogelijk om plannen te vergelijken en te bepalen welk plan het beste is voor de natuur. De tool werkt bovendien met stikstofemissieplafonds op gebiedsniveau, wat helpt om regionale effecten integraal te beoordelen.
Om versnippering te voorkomen, werken bureaus samen aan één grote ecologische beoordeling, die als bronbestand dient voor meerdere projecten binnen een gebied. Zo ontstaat een gedeeld fundament, met uniforme technologie, rekenregels en toetsingskaders. Deze harmonisatie zorgt voor duidelijkheid voor alle betrokken partijen en voorkomt dat elke organisatie het wiel opnieuw moet uitvinden.

Oproep

Koninklijke NLingenieurs benadrukt dat het kabinet moet blijven investeren in structurele, samenhangende stikstofaanpak. Alleen met consistent beleid kan op termijn weer ruimte ontstaan voor het afgeven van vergunningen, en daarmee voor meer economische bewegingsvrijheid. De tijd van sluiproutes, lapmiddelen en kortetermijnoplossingen is voorbij. De kennis en innovatiekracht van de ingenieurs is nodig om goed en uitvoerbaar beleid te maken. 

Banner: Visualisatie van stikstofplafonds in een gebied (bron: Germa Moerman-Jansen)